Albert Camus

Albert Camus (ur. 7 listopada 1913 w Mondovi we francuskim Algierze, zm. 4 stycznia 1960 w Petit-Villeblevin koło Villeneuve-la-Guyarde) � francuski pisarz. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1957.

Życie

Albert Camus wychował się w biednej, niepiśmiennej rodzinie żyjącej na przedmieściach Algieru. Był synem pół-Hiszpanki i alzackiego robotnika, który wyemigrował do Algierii w poszukiwaniu zarobku. Zdobył wykształcenie dzięki wychowawcy, który po długich staraniach uzyskał dla niego stypendium naukowe. Duże znaczenie miała znajomość z profesorem Louisem Germainem, który zachęcał młodego Alberta do nauki i podsuwał mu klasyczne dzieła literatury (pod wpływem jednej z nich, Żywotów Cezarów Swetoniusza napisze później Kaligulę). W 1930 uzyskuje maturę i wstępuje na uniwersytet w Algierze, gdzie studiować będzie filozofię i historię kultury antycznej. Kilka lat później zaczynają się jego pierwsze związki z polityką i dziennikarstwem, na krótko wstępuje do Partii Komunistycznej, z której zostaje jednak wydalony z powodu zbyt dużej różnicy zdań. Od 1937 do 1940 pracuje jako dziennikarz w antykolonialnym dzienniku Alger Républicain. Mniej więcej w tym samym okresie rozpoczyna się jego przygoda z teatrem, w 1936 wraz z przyjaciółmi zakłada bowiem Théâtre de Travail (Teatr Pracy), którego pierwsze przedstawienie (grano Czas Pogardy André Malraux, później Ajschylosa, Gorkiego i innych) okazuje się wielkim sukcesem. Po jego rozwiązaniu zakłada kolejny, o nazwie L'Equipe. Po krytykowanym artykule wyjeźdża w 1940 do Paryża, po zdobyciu miasta przez Niemców jedzie do Lyonu, stamtąd do Oranu. W 1942 wyjeźdża na stałe do Paryża, gdzie wspólnie z Pascalem Pio redaguje podziemne czasopismo Combat. W tym okresie zaprzyjaźnia się z J. P. Sartrem; przyjaźń urywa się po cyklu artykułów Camusa, które poróżniły go z obozem sławnego filozofa, wpływ jej był jednak na tyle silny, że zaczęto przypisywać Camusowi egzystencjalizm, przed czym on sam się bronił przed taką klasyfikacją. W 1947 ostatecznie odcina się od dziennikarstwa i polityki, by móc w pełni oddać się teatrowi i pisarstwu. Wyjątek stanowi zbiór esejów Człowiek zbuntowany, w którym m.in. wbrew modzie panującej wśród francuskich intelektualistów poddaje surowej kryty ce stalinizm i ujawnia mało znane na zachodzie fakty dotyczące masowych zbrodni komunistycznych w ZSRR. W 1957 r. otrzymuje Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za "ogromny wkład w literaturę, ukazującą znaczenie ludzkiego sumienia". Trzy lata później, 4 stycznia 1960 roku Camus ginie w wypadku samochodowym w wieku 46 lat, co przyjaciele pisarza określają - nader słusznie - mianem skandalu

Twórczość

Całą twórczość Camusa można dzielić według wielu kryteriów, z których najbardziej chyba znane są tryptyki: Mit Syzyfa, do którego zaliczają się Mit Syzyfa, Obcy i Kaligula, oraz Mit Prometeusza: Człowiek Zbuntowany, Dżuma, Nieporozumienie. Dużo oczywistszym podziałem jest rozróżnienie na gatunki literackie. Mamy więc powieści (Obcy, Dżuma, Upadek, Pierwszy Człowiek), dramaty (Kaligula, Stan Oblężenia, Nieporozumienie), eseje (Mit Syzyfa, Prawa i Lewa Strona, Człowiek Zbuntowany) czy w końcu zbiory opowiadań (Wygnanie i Królestwo, Lato). Camus używał pseudonimów Vincent Capable, Jean Meursault, Louis Neuville, Demos, Irenée.

Poglądy

Poglądy Camusa ewoluują od postawy buntu i heroicznego trwania które jest tematem Mitu Syzyfa aż do głębokiego humanizmu któremu wyraz daje w Dżumie. Postać Kaliguli oraz Meursaulta bohatera Obcego ukazują nie tylko konfrontację żelaznej logiki z ludzką zmysłowością i tak łatwo przyjmowanym światem lecz odsłaniają dalsze źródła samotności człowieka są istnymi dziełami o trwaniu nade wszystko. Obaj bohaterowie w końcu pragną śmierci gdyż właśnie ona prowadzi do ich zwycięstwa � pojednania ze światem. Postrzegani jako szaleńcy, wykluczeni ze społeczeństwa czy to z powodu znikomości (Meursault), czy też wielkości (Kaligula) odgrywanej roli porównani zostają do Syzyfa. Dramat Syzyfa nie polega na wiecznym trwaniu jego mozołu ale na jego świadomości na świadomości wiecznej porażki jego wielkość również � paradoksalnie chciałoby się rzec na tej świadomości które odsłania jego bohaterstwo. Nawiązania do tego tematu można odnaleźć zresztą na przykład w Dżumie czy w przemówieniu, które wygłosił po odebraniu Literackiej Nagrody Nobla. Obraz bohaterów diametralnie zmienia się w drugim tryptyku, do którego należy m.in. Dżuma. Dominujące w utworze postacie, doktor Rieux (będący zresztą alter ego Camusa) i Tarrou prezentują głębokie zaangażowanie w sprawy człowieka. Jedynym wyznacznikiem moralności jest zwykła uczciwość; ona to każe przede wszystkim bronić człowieka, a co za tym idzie � nie zgadzać się na zło. Innym tematem w twórczości Camusa jest osamotnienie człowieka wobec jego otoczenia, niemożność zrozumienia jego zamierzeń i intencji, niesłuszna ich interpretacja nadintepretacja nieraz w efekcie ucieczka od człowieczeństwa a to przecież jest dla Camusa dżumą.